Dramat Wyspiańskiego inspirowany był autentycznym weselem, na które poeta został zaproszony. Legenda głosi, że niemal
całą noc stał w drzwiach i obserwował zachowania gości, by później je opisać. Rzeczywiste wesele odbyło się 20 listopada 1900 roku
w Bronowicach, w domu Włodzimierza Tetmajera. Młodzi - Lucjan Rydel i Jadwiga Mikołajczykówna - wzięli ślub w kościele
Mariackim w Krakowie.
Kto jest kim w Weselu:
-Pan Młody-Lucjan Rydel-poeta, autor dramatów:Zaczarowane koło, Betlejem polskie,
-Panna Młoda-Jadwiga Mikołajczkówna-chłopka,
-Gospodarz-Włodzimierz Tetnajer-przyrodni brat Kazimierza-Przerwy Tetmajera, malarz;na obrazach przedstawiał sceny folklorystyczne i historyczne, np:Racławice,
Procesja w Bronowicach,
-Gospodyni-Anna Tetmajerowa z Mikołajczyków-chłopka, siostra Panny Młodej,
-Poeta-Kazimierz Przerwa-Tetmajer-poeta, wyraziciel filozofii dekadentyzmu,
-Dziennikarz-Rudolf Starzewski-redaktor czasopisma "Czas" , związany z ugodowym wobec zaborców stronnictwem Stańczyków,
-Radczyni-profesorowa Antonina Domańska-autorka powieści dla młodzieży:Historia żółtej ciżemki, Paziowie króla Zygmunta,
-Rachela-Pepa Singer-Piętnastoletnia dziewczyna, Żydówka, córka karczmarza z Bronowic;
Ocena Społeczeństwa w Weselu:
Na weselu spotkali się przedstawiciele chłopstwa i inteligencji szlacheckiego pochodzenia.
Zostali oni poddani ocenie pod kątem gotowości do podjęcia czynu narodowego. Żadna z warstw nie
zasłużyła na pozytywną ocenę - inteligencja zawiodła, a chłopi nie dorośli do tak poważnego zadania.
Konflikt miedzy grupami jest na tyle silny, że wspólne działanie nie jest możliwe.
Inteligencja szlacheckiego pochodzenia:
-Pan Młody-Poeta z miasta, znudzony życiem, przepojony dekadentyzmem, tylko "gada, gada, gada",
łatwo ulega nastrojom, popada w egzaltację. Jego zainteresowanie wsią jest pozorne(ludomania)-
na wesele założył chłopski strój, ale nie zna zwyczajów panujących na wsi. w rozmowie
z Gospodarzem ujawnia, że pamięta o rabacji galicyjskiej i obawia się siły drzemiącej w ludzie.
Przybycie do niego zjawy Hetmana odkrywa wewnętrzny niepokój, czy żeniąc się z chłopką, nie
zdradził swojej klasy.
-Gospodarz-Wywodzi się z inteligencji, ale od lat mieszka na wsi. Zyskał szacunek chłopów, mógłby stać się
pomostem między grupami społecznymi i poprowadzić je do walki. Jest zafascynowany siłą ludu:
"Chłop potęgą jest i basta". to jego wybiera Wernyhora o powierza mu misję zorganizowania
powstania, pozostawiając złoty róg, ale Gospodarz okazuje się nieodpowiedzialny. Pijany, przekazuje
róg Jaśkowi, a sam idzie spać.
-Poeta-Tęskni za Potęgą i czynem, jest patriotą. to on tłumaczy Pannie Młodej, ze Polska mieści się w sercu
Każdego Polaka; jest niezdolny do czynu. to typowy dekadent - cechy te podkreśla zjawa Rycerza.
-Dziennikarz-Przyjechał na wieś odpocząć:"Niech na całym świecie wojna/Byle polska wieś zaciszna,/byle
polska wieś spokojna". Unika Czepca i jego pytań na tematy polityczne. Nie chce Uświadamiać
chłopów, pogardza nimi. Głosi poglądy ugodowe. Jest zwolennikiem współpracy z zaborcą.
Przybycie do niego zjawy stańczyka symbolizuje wątpliwości, czy wybrał właściwą drogę, czy lojalność
wobec zaborcy jest dobrą decyzją.
-Radczyni-Jest na weselu, bo tak wypada. Wywyższa się, nie zna wsi, nie rozumie jej, pogardza chłopami.
-Nos-Typowy dekadent, przedstawiciel przybyszewszczyzny.
Wnioski:Inteligencja jest niezdolna do czynu, ogarnięta dekadentyzmem, nie potrafi wykorzystać szansy:"oni nie
chcą chcieć". Ich zbratanie z chłopami jest tylko pozorne. Cięgle żywe są wspomnienia rabacji.
Chłopi:
-Panna Młoda-Naiwna dziewczyna, zakochana w panu z miasta. Właściwie nie zna swojego męża, gdy jednak rano
chłopi chcą obudzić panów, twardo się im przeciwstawia.
-Gospodyni-Żona Gospodarza. To ona chowa podkowę do skrzyni. Nie pozwala budzić męża. Chłopska sprawa
jest dla niej najważniejsza.
-Czepiec-Wuj Panny Młodej. Energiczny, silny, pierwszy do bicia, interesuje się polityką, zna korzenie chłopów:
"Z takich jak my był Głowacki". Gotowy do czynu, nie potrafi jednak być samodzielny,
potrzebuje przywódcy. Może zwrócić się przeciwko inteligencji:"Jeśli nie pójdziecie z nami,
to my na was i z kosami".
-Jasiek-Drużba na weselu. to jemu Gospodarz powierza misję zorganizowania powstania. Jest niedojrzały,
nie rozumie doniosłości chwili, chce błyszczeć. Gubi złoty róg, sięgając po czapkę z piórami, i tak
zaprzepaszcza szansę powstania.
-Dziad-Jest uosobieniem niechęci miedzy chłopami a inteligencją. Do niego przybywa Upiór,
by przypomnieć rabację chłopów z 1846 roku.
Wnioski:Chłopi są gotowi do czynu, ale niesamodzielni. Potrzebują przywódcy, sprawa chłopska jest dla nich
ważniejsza niż sprawa narodowa.
Zjawy w Weselu
Zjawy to tzw. osoby dramatu ( postacie fantastyczne). Ukazują się one bohaterom zgodnie
z zasadą:"co się komu w duszy gra/co kto w swoich widzi snach". na wesele zaprosil je państwo
młodzi zainspirowani przez Rachelę. Przybycie zjaw zapowiedział Chochoł
Zjawy są upostaciowaniem myśli bohaterów, odkrywają ich słabości, marzenia, tęsknoty,
a także rozterki.
-Chochoł-róża owinięta w słomę na zimę-Zapowiada przyjście zjaw.
-Widmo-malarz de Laveaux narzeczony Marysi, zmarł na gruźlicę-Nieżyjący kochanek przychodzi do dziewczyny podobnie jak w balladzie
Romantyczność, ale Marysia lęka się Widma, jest przerażona jego przybyciem. Symbol niespełnionej, tragicznej miłości-
miłości romantycznej.
-Stańczyk-błazen królewski na dworze Zygmunta Augusta-Wręcza Dziennikarzowi kaduceusz z poleceniem:"Mąć narodową Kadź".
Jest sumieniem bohatera, który ma wątpliwości, czy dobrze robi, wiążąc się z ugodowym wobec zaborców stronnictwem
Stańczyków, ucząc bierności zamiast nawoływać do walki. Symbol troski o losy ojczyzny
-Rycerz-Zawisza Czarny-Przybywa do Poety, ponieważ ten PRACUJE nad dramatem Zawisza Czarny.
Jest odzwierciedleniem marzeń bohatera o sile, mocy, potędze.
Ujawnia dekadentyzm Poety, jego niemoc, duchową pustkę, słabość
i pesymizm. Symbol siły i mocy.
-Hetman-hetman Branicki, zdrajca ojczyzny-Magnat, który sprzedał ojczyznę, przybywa do Pana Młodego jako do
zdrajcy klasy. Ujawnia wątpliwości bohatera, czy dobrze postąpił
żeniąc się z chłopką. Ukazuje poczucie wyższości i odrębności klasowej
tkwiące w Panu Młodym i jego pozorne zbratanie z wsią.
Symbol zdrady.
-Upiór-Jakub Szela-Przychodzi do Dziada, by przypomnieć o rzezi galicyjskiej. Uosobia
odwieczny konflikt między szlachtą a chłopami. Wspomina krwawe
wydarzenia rebelii chłopskiej. Symbol rozłamu między szlachtą a chłopami
-Wernyhora-legendarny bohater ukraiński - dziad z lirą przepowiadający przyszłość-
Przychodzi do Gospodarza, ponieważ jest tym, który łączy
inteligencję i chłopów. Wywodzi się z inteligencji, ale od lat mieszka
na wsi, poznał jej zwyczaje i zyskał zaufanie mieszkańców. Marzy
o zgodzie między klasami i wspólnym działaniu, wielkim czynie.
Symbol patriotyzmu
Symbole w Weselu:
-Postacie symboliczne - zjawy
-Przedmioty symboliczne -złoty róg:symbol walki, jego sygnał miał rozpocząć powstanie, porwać społeczeństwo
do walki, dlatego też zgubienie rogu przez Jaśka zaprzepaszcza te szanse.
Jasiek gubi złoty róg, sięgając po czapkę z pawimi piórami, co oznacza,
że przedkłada sprawę chłopską nad sprawę narodową;
-pawie pióra:element stroju ludowego, symbol prywaty chłopskiej;
-złota podkowa:gubi ją koń Wornyhory, a Gospodyni chowa ją do skrzyni;można
w różny sposób interpretować ten symbol - jako szczęście schowane na później,
które dopiero nadejdzie, lub chciwość, zachłanność chłopską
-Chochoł:krzak róży owinięty na zimę słomą; symbol wieloznaczny
krzak bez życia niemożność realizacji sprawy narodowej
krzak "uśpiony"na zimę, nadzieja na niepodległość tak jak odżywa krzak na wiosnę
tak Polska odzyska wolność
-Sceny symboliczne-chocholi taniec: zgromadzeni przed bronowicką chatą ludzie nie doczekali się
sygnału rogu i "zamarli". Jasiek na polecenie Chochoła powyjmował im kosy z rąk
i ukrył je w kącie. Jest to symbol odłożenia sprawy narodowej na później, gdy
społeczeństwo będzie lepiej przygotowane. Ludzie popadają marazm, wykonują
jedynie automatyczne ruchy, tańczą w kręgu, w rytm muzyki Chochoła. Taniec
symbolizuje bierność społeczeństwa, jego uśpienie i marazm.
