1. Słownik Gombrowicza:
-pupa-dziecinność, niedojrzałość,
-upupiac-zdziecinniać, utrzymywać w niedojrzałości,
-gęba-maska, forma istnienia człowieka,
-ugębiać-nadać gębę, narzucić człowiekowi jakąś formę,
-łydka-młodość, nowoczesność, erotyzm,
-kupa-chaos, efekt rozbicia formy, zdjęcia maski.
Forma to m. in.:
-kształt zewnętrzny, wygląd,
-wzór,
-szablon, model,
-styl,
-sposób bycia,
-etykieta.
2. Gombrowicz narzucił swim bohaterom pewne role do odegrania:
-Syfonowi-ucznia-kujona,
-Miętusowi-ucznia zbuntowanego,
-profesorom-staroświeckich nauczycieli,
-Młodziakom- snowoczesnych rodziców,
-Hurleckim- konserwatywnego ziemiaństwa.
Wymienieni bohaterowie zachowują się wg pewnych schematów.
3. Walka Józia z gębą i pupą
Trzydziestoletni mężczyzna zostaje wtrącony w rolę dziecka. Narzuconą forma nie
odpowiada mu. Józio zdaje sobie sprawę z jej sztuczności, ale inni nie zauważają absurdalności sytuacji.
Bohater buntuje się, stara się wyrwać z sytuacji, w której się znalazł.
-Szkoła - Józiowi zostaje nadana gęba ucznia
Koledzy oraz nauczyciele nie zauważają dorosłości Józia. Musi on usiąść w ławie szkolenj
i nie tylko przyglądać się, ale też uczestniczyć w zajęciach. Józio jest zagubiony, nowa forma
uwiera go, ale w żaden sposób nie może się jej pozbyć. Pomaga mu przypadek - dochodzi do
walki pomiędzy uczniami i do złamania formy. Józio jest wolny - przynajmniej tak mu się wydaje -
ucieka ze szkoły. Zostaje jednak złapany przez prof. Pimkę i zaprowadzony do Młodziaków.
Pobyt w szkole to dla Józia pierwsza lekcja walki z formą. Dowiaduje się z niej, że ucieczka od
narzuconej gęby możliwa jest tylko przez zachwianie formy, w wyniku którego powstaje
chaos- kupa. Zaczyna zdawać sobie sprawę, że :"Człowiek jest najgłębiej uzależniony od swego
odbicia w duszy drugiego człowieka, chociażby ta dusza była kretyniczna".
-Stajcia u Młodziaków
Józio zostaje oddany na stancję, ma zakochać się w Zucie i w nowoczesności. Szybko jednak
odgaduje plan arcybelfra i pragnie mu się przeciwstawić. Zauważa, że maski Młodziaków mają
pęknięcia, podgląda ich i widzi, że w łazience i sypialni wypadają ze swych ról, że ich swoboda
bycia jest tylko pozorna. Józio próbuje sam zniszczyć formę. Dzięki intrydze doprowadza do tego
,że Kopurda i profesor Pimko znajdują się w szafie Młodziakówny. Młodziak zrzuca maskę:
wobec Pimki w szafie nie potrafi zachować się w sposób nowoczesny. Powstaje zamieszanie i
Józio wraz z Miętusem uciekają. Pensja u Młodziaków to drugi etap walki Józi z formą; teraz już
wie, jak pozbyć suę niechcianej gęby - sam wywołuje kupę.
-Dwór u Hurleckich
Ciotka, choć doskonale wie, ile Józio ma lat, traktuje go jak dziecko i obsypuje cukierkami.
Józiowi zostaje nadana gęba panicza. Nie wiadomo, jak długo by w niej tkwił, gdyby nie Miętys,
który postanowił zbratać się z parobkiem. Zachwianie zasad prowadzi do obalenia formy i wywołania
kupy. Józio ucieka, a razem z nim Zosia, która go ugębia
Jaka nauka wynika z kolejnej lekcji?"Nie ma ucieczki przed gębą, jak tylko w inną gębę,
a przed człowiekiem można schronić się jedynie w objęcia innego człowieka. Przed pupą zaś
w ogóle nie ma ucieczki" Józio zrozumiał, że nie można istnieć bez formy, że człowiek zawsze
skazany jest na jakąś gębę, ponieważ ona go stwarza."Nie mogłem długo sam, bez związku z niczym.
Szukałem związku z czymś, nowego, chociażby tymczasowego układu, żeby nie sterczeć w pustym".
Jedyne, co można zrobić, to starać się, by gęba nas nie uwierała:"Niech kształt mój
rodzi się we mnie, niech nie będzie zrobiony mi".
4. Gombrowiczowskie światem "pupy" i "gęby" rządzą
-groteska,
-absurd,
-parodia.
Groteska-rodzaj satyry silnie deformującej rzeczywistość o elementach karykatury i fantastycznej stylizacji.
Wszyscy bohaterowie "F" są nieco przerysowani i nieprawdopodobni. Sceny groteskowe, np. pojedynek Syfona
i Miętusa na miny, scena obiadu (Józio wrzuca do kompotu wszystko, co popadnie)
Apsurd-kategoria estetyczna(podobnie jak tragizm czy komizm) polegająca na zawieszeniu reguł
prawdopodobieństwa i mimetyzmu(naśladowania rzeczywistości).
Apsurd:pomysł umiejscowienia 30-letniego Józia w szkole, bezwzględna władza profesora Pimki czy zdanie:
"... wielka poezja, będąc wielką i będąc poezją, nie może nas zachwycić, wiec zachwyca...".
Parodia-zabieg polegający na naśladowaniu określonego pierwowzoru w celu satyrycznym.
Sceny satyryczne- lekcje polskiego i łaciny (parodia sposobów nauczania polegająca na "wbijaniu"
do głowy utartych sterotypów i formułek), zachowanie wujostwa Hurleckich
(parodia wielkopańskiego stylu życia).Parodystyczne zabiegi zmierzają do
ośmieszenia wszelkiego rodzaju schematów, wzorców, z którymi spotyka się bohater
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz